تشخیص خرابی و تست هارد دیسک سالم و خراب.گاهی اوقات متخصصین بازیابی اطلاعات هارد دیسک ، تست و بررسی هارد دیسک را جهت تشخیص عیب از نقطه ای اشتباه آغاز می کنند و این اشتباه زمان آن ها را برای کارهای غیر ظروری تلف می کند و گاهی حتی به موقعیتی میرسند که هارد دیسک غیر قابل بازیابی خواهد شد.

پیشنهاد می کنیم بخوانید: HD Tune | نرم افزار تست سلامت هارددیسک

قصد داریم مراحل اولیه بررسی و انالیز هارد دیسک را در این مقاله به شما توصیه و تقدیم کنیم. قصد نداریم در اینجا به ویژگی های خاص از عمیق معماریهای امروزی وارد شویم. این دستورالعملی کلی و مشترک برای تست و بررسی تمامی انواع هارد دیسک ها می باشد.

تست اولیه هارد تشخیص خرابی

 

در آغاز نیاز داریم از صاحب و آورنده هارد بیشترین اطلاعات ممکن در مورد هارد دیسک مشکل دار را کسب کنیم. به شدت و قویا توصیه نمی کنیم هارد را روشن کنید و یا علاوه بر این هارد دیسک را به صورت مستقیم به مادربرد متصل کنید و یا اپریشن سیستم ویندوز آن را اجرا کنید.

زمانیکه ویندوز آغاز به کار می کند ابزار های نرم افزاری تعبیه شده در آن برای احیاء و ترمیم فایل سیستم ها تلاش می کنند. این کار می تواند عواقب بسیار بد و مضری داشته باشد و می تواند موجب  غیر قابل بازیابی شدن کامل هارد دیسک شود. یک سناریوی محتمل دیگر زمانی است که هد های هارد دیسک بر روی پلتر ( دیسک های حاوی اطلاعات هارد دیسک ) چسبیده اند و روشن کردن هارد دیسک می تواند بازوهای نگه دارنده هدها را شکسته و ارتباطات را پاره کنند. این گونه کارها می توانند باعث آسیبهای جدی به پلتر شده و اطلاعات واجب و ضروری را به کلی منهدم کنند.

تست اولیه هارد تشخیص خرابی

 

این  لیستی است از آنچه نیازداریم تا از صاحب هارد دیسک بپرسیم و بدانیم قبل هرگونه عملیاتی آن را بدانید:

  • چگونه و در چه زمانی مشکل پدیدار شد؟
  • چه اتفاقی برای هارد دیسک افتاده است؟
  • قبل از آوردن هارد دیسک به اینجا چه کارهایی بر روی آن انجام شده است؟ ( مانند: استفاده از ابزارهای نرم افزاری،تعویض برد هارددیسک،مدیا HDA باز شده یا نه و… )
  • آیا هارد دیسک در مرکز بازیابی اطلاعات دیگری بوده است؟ و یا آن را توسط متخصص دیگری مورد بررسی قرارداده اید؟
  • چه داده هایی جهت بازیابی اطلاعات برای مشری لازم و ضروری است؟ ( تمامی اطلاعات،پارتیشن خاص،فولدر خاصی ، بعضی از فایل ها )
بشدت توصیه میشود در مواقعی که مشتری اعلام میکند هارددیسک از ارتفاعی سقوط کرده و یا در مایعات غرق شده آن هارد دیسک را روشن نکنید. ابتدا آن را در کلین روم باز کرده و هدها و پلترها را جهت آسیب دیدگی مشاهده و بررسی کنید و درصورت نیاز آن ها را تمیر کنید.
در مورد وضعیت کنونی هارددیسک سوال بپرسید:
  • آیا زمانیکه هارد دیسک را روشن می کنید موتور آن می چرخد؟
  • آیا صدای غیر متعارف و آزاردهنده ای از خود خارج می کند؟
  • آیا هارد دیسک خودش را بصورت کامل شناسایی می کندد و همچنین ظرفیتش را ؟ ( بطور صحیح و سالم و یا نه )
  • آیا اجازه دسترسی به ناحیه اطلاعات کاربر را می دهد؟

گام بعدی بازرسی بصری و دیداری هارد دیسک است. آن را به دو قسمت تقسیم می کنیم. مدیا HDA به معنی Hard or Head Disk Assembly و برد هارد دیسک PCB به معنی  printed circuit board.
اتاقک هارد دیسک یا مدیا  HDA:

هندسه اتاقک مدیای هارد دیسک HDA را بررسی کنید. ممکن است بر اثر سقوط خم و قوسپیدا کرده باشد.( معمول برای هارد های ۲.۵ اینچی )

  • به گوشه ها و لبه های هارد دیسک نگاه کنید. در آن نواحی میتوانید آثار فرو رفتگی ها و خراشیدگی رنگ را بیابید که نشان دهنده سقوط و یا اثابت چیزی سخت ( ضربه ) به آن است.
  • بررسی پیچ ها و گل پیچ هاو لیبل اصلی جهت پیداکردن علایمی که نشان دهد اتاقک هارد دیسک HDA قبلا” درپوشش بازشده است. بعضی از پیچ های درپوش هارددیسک بوسیله برچسب هایی پوشانده شده اند ، نبودن این برچسب ها و یا خرابی و پاره بودنشان دلیلی است که درپوش هارد دیسک قبلا” باز شده است.به دقت لیبل رویی هارد دیسک را بررسی کنید ، نگاه کنید که آن قسمتی که پیچ ی را می پوشاند پاره نشده باشد ( بعضی از پیچ های بر روی درپوش در زیر لیبل اصلی مشخصات هارد دیسک پنهان هستند). این امکان وجود دارد که شخص دیگری قبل از شما بر روی این هارددیسک کار کرده باشد.
  • قبل از روشن کردن هارد دیسک آن را با دقت از گوشه به گوشه ای دیگر چرخانده و تکان دهید و به صدای آن گوش کنید تا متوجه شوید اگر قطعه متحرکی درون اتاقک هارد دیسک  HDA حرکت می کند. روشن کردن هارد دیسک در این وضعیت بسیار خطرناک است زیرا ممکن است به خط انداختن پلتر ها ( دیسک های حاوی اطلاعات داخل اتاقک هارد دیسک) منجر شود. در یک چنین حالتی که شما صدای قطعه ای آزاد شده و متحرک را درون اتاقک هارد دیسک می شنوید بهتر است با کسب اجازه از صاحب هارد دیسک ، درپوش آن را در کلین روم باز کرده و قطعات داخلی اتاقک هارد دیسک را بررسی نمایید.

برد هارد دیسک PCB

برد هارد دیسک را جدا نموده و آن را جهت موجود بودن  هرگونه  المان سوخته ، خوردگی ، خراشیدگی المان ها ، علایم ابزارهای کار ، به جا ماندگی مایع فلاکس و یا روغن لحیم ، بودن و یا نبودن آی سی رام ROM IC ، موقعیت جامپر ها ، وضعیت پورت های ساتا / پاتا / سس  SATA/PATA/SAS بررسی و به دقت نگاه کنید. توجه خاصی به کانکتور برقرار کننده اتصال بین برد و هد هارد  HSA – Heads Stack Assembly بفرمایید. اغلب، این کانکتور اکسید میشوند و اتصال خوبی برقرار نمی کنند. توصیه میشود آن ها را با ملایمت بوسیله یک پاک کن نرم پاک کنید تا کاملا” براق شوند.

تست اولیه هارد تشخیص خرابی

 

  • در این مرحله بهتر است مدل هارد دیسک ، معماری آن و دیگر ویژگی های خاص هارد دیسک را مورد شناسایی قرار دهید. سپس هارد دیسک را به پی سی ۳۰۰۰  PC-3000 متصل کنید و اولین تست روشن شدن را انجام دهید. توصیه میشود زمانیکه برای اولین بار هارد دیسک را روشن می کنید آن را به آرامی و بطور ثابت در یک دست و در نزدیگی گوش خود نگه داشته و هم به صدای آن گوش کنید و هم لرزشی را که هارد دیسک در زمان آغاز به کار تولید می کند را حس نمایید. دست دیگر خود را آماده برای خاموش کردن سریع هارد دیسک بر روی دکمه خاموش قرار دهید تا در صورتیکه صدای بدی ( خراش دادن ، تق و تق بلند ، تکانهای رفت و برگشتی و از این قبیل …) و یا لرزش بدی  که معمولا” از چسبیدن هد به سطح حاصل میشود را متوجه شدید هارد دیسک را خاموش کنید.در اینگونه موارد باید هارد را خاموش کرد و قطعات داخلی آن را درون کلین روم بررسی نمود.
  • اگر هارد دیسک سالم و خوب به نظر میرسد اما در زمان روشن شدن موتور آن نمی چرخد و یا به دور و سرعت طبیعی و نرمال خود نمی رسد ، باید به بررسی الکتونیکی آن بپردازید:
  • سیم پیچ های اسپیندل موتور-موتور هارد دیسک (short, opening, disconnect )
  • فیوز ها و مدار TVS -Transient Voltage Suppression  همان دایود های موجود در خط ورودی (+۱۲V, +5V)
  • آی سی تقویت اولیه preamp

تست اولیه هارد تشخیص خرابی

تنها دو مدل سیم پیچ اسپیندل موتور وجود دارد

  • بسادگی میتوانید بوسیله یک مولتی متر مقاومت سیم پیچ های اسپیندل موتور را اندازه بگیرید. شما فقط نیاز به اندازه گیری مقاومت بین هر جفت از پدها در خطوط پاوری موتور را دارید ( پدها : مکان اتصالات برد هارد دیسک به اسپسندل موتور – موتور هارد ). همه سیم پیچ باید همان مقاومت در حدود بین ۲ تا ۴ اهم را داشته باشد.اگر مقاومت بین هر جفت پد بیش از حد زیاد (عدم ارتباط- قطع) و یا مقاومت صفر (اتصال کوتاه Short) باشد  به این معنی است که یک مشکل در سیم پیچ وجود دارد. برای بازیابی اطلاعات هارد دیسک با چنین وضعیتی ما نیاز به انتقال پلاتر ها ( دیسک های حاوی اطلاعات داخل اتاقک هارد دیسک ) به داخل اتاقک ( HDA )  یک هارد مشابه (اهداء کننده مدیا – Donor ) داریم .
  • در بسیاری از موارد آی سی پری آمپلیفایر متصل به هدهای هارد دیسک (Heads preamp) و برد هارد دیسک (PCB) هر دو با هم میسوزند و خراب می شوند. پس همیشه ایده خوبی است که در یک چنین مواردی قبل از تعویض برد خراب آی سی پری امپ  را چک کنیم ( اگر آی سی پری امپ هد ها سوخته باشد ، در مدار اتصال کوتاه برقرار خواهد کرد و به سادگی برد نو تعویضی را می سوزاند). همچنین در خاطر داشته باشیم آن نوع ایراد سخت افزاری که برای هارد دیسک های سیگیت قدیمی باراکودا Barracuda پیش می آمد – گیر کردن اسپیندل موتور.
  • اما امروزه این مشکل بسیار نادر است. می توانیم عملیات تست و بررسی نرم افزاری را اجرا کنیم اگر موتور هارد دیسک بطور مدام و بدون صدای اضافه و عجیب و غریب می چرخد. بعد از فشار دکمه پاور در پنل در طول زمانی که هارد دیسک شروع به استارت و روشن شدن می نماید نگاه تان را متوجه “پنل نشان دادن وضعیت” ( پنل انتهایی مانیتور مانند شکل زیر ) نموده و به رفتار هارد دیسک توجه کنید.

در زیر سه حالت رایج نشان دهنده وضعیت را مشاهده می نمایید:

  • تست اولیه هارد تشخیص خرابی

زمانیکه نشانه های DRD و DSC روشن را مشاهده می نمایید بدان مهنی است که هارد دیسک در وضعیت آمادگی بسر می برد و منتظر دستورات ای تی ای ATA commands  از کامپیوتر می باشد.اگر نشانه BSY بصورت دائم روشن باشد به معنی این است که هارد دیسک مشغول انجام یک سری عملیات داخلی است.

هارد دیسکی که در وضعیت BSY برای مدت زمان طولانی باقی بماند به معنی وجود پاره ای از مشکلات در ناحیه سرویس ، هد ها و یا ممکن است برد هارد دیسک مشکل داشته باشد. اگر همه نشانه گرها نیمه روشن هستند و نشانه PHY روشن نیست به معنی داشتن ارتباط بد است. کابل های آی دی ای و ساتا را چک کنید، همچنین جامپر ها را بررسی کنید ( جامپر ها باید در وضعیت مستر باشند ) و در آخر برد هارد دیسک را تعویض کنید.

یوتیلیتی ویژه را اجرا کنید ( هر هارد دیسک بسته به برند و خانواده دارای یک یوتیلیتی – برنامه کاربردی – مشخص و ویژه خود است ) و نگاهی به گزارشات نوشته شده در صفحه در حین مقدار دهی اولیه در زمان ورود بیاندازید. این ها می توانند اطلاعات بسیار مفیدی را ارایه کنند. مشخصات هارد دیسک را بررسی کنید. آیا نمایش داده شده اند؟ آیا هارد دیسک ظرفیت درست را نشان می دهد؟

تست اولیه هارد تشخیص خرابیتست اولیه هارد تشخیص خرابی

 

شما می توانید از الگوی زیر برای درک روند تشخیص عیب نرم افزار استفاده کنید.

  • تست اولیه هارد تشخیص خرابی
  • مرحله D1 – زمانیکه یوتیلیتی عمومی را اجرا می کنید هارد دیسک به درستی روشن شده است به این معنی که هارد دیسک در وضعیت آمادگی به سر میبرد و مشخصات کامل خود را با ظرفیت کامل و صحیح عیان می کند.
  • مرحله D2 – شما می توانید دستورات تست اطلاعات متداول را از یوتیلیتی عمومی راجرا کنید ( مانند پارامتر وضعیت ظرفیت ، پارامتر وضعیت  S.M.A.R.T ، وضعیت نوشتن بافر و ریز مشخصات هارد دیسک ) و سکتورهای ناحیه کاربری را بخوانید ، برای مثال دستور Express test را اجرا کنید ( سکتور های هارد دیسک را می خواند و بر اساس زمان دسترسی به هر سکتور به شما نموداری را نشان می دهد). لطفا” در اجرای این تست مراقب باشید. هارد دیسک را بدون مراقبت به مدت طولانی زیر این تست رها نکنید. اگر هارد دیسک دارای خرابی در ناحیه هد ها باشد و یا سطح پلاتر ها مشکل داشته باشند این تست می تواند برای هارد دیسک پر استرس باشد و صدمات جدی به آن وارد کند.اگر هارد دیسک قادر به خواندن اکثر مکان ها بود بهتر است قبل از اینکه تست های بلند مدت را عملی کنید ، دیتا اکسترکتور را جهت استخراج اطلاعات اجرا کنید.
  • مرحله D3 – اگر هارد دیسک با موفقیت شروع به کار کرده است و به ناحیه اطلاعات کاربری دسترسی دارد می توانیم به ابزار دیتا اکسترکتور (Data Extractor utility) وارد شویم  و یک پروژه جدید (new task) را تعریف کنیم. توصیه می شود همیشه گزینه “Make Data copy” را فعال کنید و وقتی تسک ساخته شد  در آغاز نقشه هدها را بسازید ( یوتیلیتی ویژه هارد دیسک باید در پشت صحنه اجرا شده باشد تا قادر به انجام ساخت نقشه هد ها باشید) .در این صورت ما به راحتی قادر به تعیین خرابی های هر یک از هدهای خواندن و یا خرابی های سطوح پلاتر خواهیم بود.
  • مراحل S1 تا S4 برای هر معماری خاص هارد دیسک متفاوت هستند.
  • همیشه هنگام کار با هارد دیسک های سیگیت و یا سامسونگ نیاز به اتصال یک آداپتور ترمینال USB جهت مشاهده خروجی ترمینال داریم. همچنین این یک ایده خوبی  است ، بررسی اینکه شما دسترسی به فرمان ترمینال بر روی هارد داشته باشید.
  • اقدامات بعدی به نوع رفتار هارد دیسک و شرایط ش بستگی دارد ، این وبلاگ را را مطالعه کنید ، فوروم و دفتر چه های راهنما را جهت حل مشکلات بخوانید یا با تکنیکال ساپورت های شرکت ACE تماس بگیرید. لطفا”  در صورت تماس تمامی اطلاعات درباره هارد دیسک بعلاوه گزارشات و خروجی ترمینال در صورت موجود بودن را پیوست نمایید.
  • به شما مثال هایی از معاینات کامل هارد دیسک های مختلف از هر برند خاص با معماری خاصش را در پست دیگری ارائه خواهیم کرد.

تست اولیه هارد تشخیص خرابی

منبع : ACE Laboratory

مترجم : سید رضا امیر

آموزش PC-3000 از وبلاگ ACE Laboratory آموزش PC-3000  و چگونگی استفاده از دستگاه های پی سی ۳۰۰۰ جهت استفاده مفیدتر بر اساس وب لاگ شرکت محترم ACE Laboratory می باشد تا تمامی دوستان و کابران بتوانند از مطالب آموزشی کار کردن با ابزارآلات پی سی ۳۰۰۰ (PC-3000 ) استفاده کنند.آموزش PC-3000 پی سی ۳۰۰۰، آموزش PC-3000 UDMA ، آموزش PC-3000 Express ، آموزش PC-3000 Flash  ، آموزش PC-3000 SSD ، آموزش دیتا اکسترکتور  Data Extractor تمامی آرتیکل ها بر اساس آن وب لاگ تنظیم شده و سعی خواهیم کرد در کوتاه ترین زمان تمامی مطالب را ترجمه کرده و بصورت فارسی در اختیار شما عزیزان قرار دهیم ، هرچند که زبان فنی نیازی به ترجمه ندارد.

۵/۵ - (۲ امتیاز)

دیدگاهتان را بنویسید