متاسفانه و یا خوشبختانه مطالب زیادی در اینترنت در رابطه با بدسکتور دیدم و خواندم. از داغ بودن هارد تا هارد به هارد کردن و …خوب بگذریم هر کس به فراخور حالش مطلبی بیان می کند و من لازم دیدم بعضی از مطالب را بصورت تخصصی پیگیری کنیم. لذا به این مقاله بسنده نخواهم کرد و مطالب گسترده تری را به مرور زمان برای شما عزیزان به معرض نمایش خواهم گذاشت.

بدسکتور چیست؟

به تعریف دقیق من سکتوری که در زمان مشخص شده پاسخگو نباشد را یک سکتور بد می نامیم. در توضیح این مطلب باید بگویم چه به یک کامپیوتر و چه شخص شما هر گاه یک درخواست ارسال می کنید یک زمان مشخصی را منتظر می مانید تا پاسخ مناسب از طرف شخص یا سیستم  مقابل  به شما برسد. اگر این زمان انتظار از حد بگذرد شما یا سیستم منصرف خواهید شد و این عملیات را قطع خواهید نمود. مشخصا در مورد هارددیسک هرگاه یک Request جهت خواندن و یا نوشتن (Read or Write ) به هارددیسک میرسد، این سیستم کارش را شروع می کند و بصورت از پیش تعین شده اگر در زمان مشخص و با تعداد تلاش های معین به نتیجه ای نرسد عملیات خاتمه پیدا می کند و هارددیسک یک گزارش خطا ارسال خواهد کرد.

یک مثال ساده،وقتی سکتور پاسخگوی درخواست شما نیست!

وقتی شما به نفر مقابل خود سلام می کنید یک زمان مشخص هم منتظر دریافت پاسخ سلام می شوید ، اما اگر در این زمان مشخص هیچگونه جوابی دریافت نکردید چه می کنید ؟ کل داستان را فراموش می کنید و به سراغ کار دیگری میروید . بله در کامپیوتر شما نیز همین اتفاق رخ می دهد و هرگاه یک درخواست خواندن و یا نوشتن به یک سکتور مشخص ارسال میشود آن سکتور باید در یک زمان مشخص پاسخگو باشد در غیر این صورت کامپیور آن سکتور را به عنوان بدسکتور فرض می کند و عملیات یا خاتمه پیدا می کند و یا عملیاتی جهت ترمیم و یا رفع آن بدسکتور آغاز می گردد.

خوب این یک مفهوم کلی از بدسکتور است ولی چگونه تشخیص بدهیم که واقعا هارد ما داری بدسکتور می باشد؟ نرم افزار های بسیاری وجود دارند که می توانند هارد دیسک شما را تست نموده و بد سکتور ها را برای شما نمایان کنند. اما واقعیت این است که بهترین نرم افزار ها آن دسته ای هستند که زمان پاسخگویی یک سکتور را نمایان می کنند . برای مثال شما در پی سی ۳۰۰۰ ( PC-3000 ) این قابلیت را دارید که تاخیر هر سکتور در پاسخگویی را بر اساس میلی ثانیه تست  کرده و حتی بوسیله  رنگ های خاص آن ها را مشخص نمایید.

بدسکتور | دلایل ایجاد بدسکتور هارد چیست؟

همانطور که در شکل بالا ملاحظه می نمایید سکتور های سبز رنگ سکتور هایی هستند که کمترین تاخیر در پاسخگویی را دارند و سکتور ها با رنگ های دیگر نمایانگر بد سکتور و یا سکتور هایی با تاخیر غیر متعارف هستند.رنگ زرد نشان دهنده تاخیر بیشتر از نرمال و رنگ های سرخابی تا قرمز هم گویای تاخیر بیش از اندازه.

 

اما نکته اینجا است آیا همیشه سکتور هارد دیسک ما خراب است و یا عواملی دیگر نیز میتوانند موجب یک چنین رفلکسی از هارد گردند ؟ جواب مثبت است !! بله برای مثال :

  • اگر هد هارد دیسک تنظیم نباشد با به عبارتی دیگر Align نباشد .
  • اگر یک یا چند هد هارد دیسک ضعیف باشند
  • اگر پلتر کثیف باشد
  • اگر هد کثیف شده باشد
  • اگر اسپیندل موتور هارد دارای مشکلی و یا ضعفی در کار باشد
  • مشکلات فیرم ویری

و…

و خیلی عوامل دیگر می توانند موجب بروز بدسکتور در هارد دیسک شوند. پس توجه داشته باشید که درست است که تعریف عمومی بدسکتور کند بودن غیر متعارف یک سکتور است اما همیشه آن سکتور معیوب نیست. مثالی دیگر این است که یکی از ایرادات حال حاضر هارد دیسک های سیگیت Seagate خرابی در ترجمه ( Translator  ) می باشد که موجب می گردد هارد دیسک نتواند از تمامی ظرفیت خود استفاده کند و از یک سکتور خاص به بعد را نخواهد خواند. کاربر عادی و یا حتی کاربری که ابزار های تخصصی ندارد  تصور می کند که خوب مثلا از سکتور ۴۰۰ میلیون به بعد بد سکتور شدید وجود دارد در صورتیکه این تصوری اشتباه است.

دلایل بدسکتور شدن هارد

دلایل عمومی شکل گرفتن بسکتورها در کل به دو صورت  فساد و خرابی فیزیکی و مغناطیسی می باشد. آسیب فیزیکی به آسانی قابل درک است. زمانی اتفاق می افتد که فساد فیزیکی بر روی سطح پلتر ها اتفاق افتاده باشد مانند ضربه (افتادن هارددیسک از ارتفاع) خراشیدگی روی سطح پلتر ها و بوجود آمدن نقص در هدهای مغناطیسی و … . خرابی مغناطیس زمانی اتفاق می افتد که خطای نوشتن در مکان خاصی از هارددیسک اتفاق می افتد. در حالی که ممکن است دومی کم خطر تر بنظر برسد اما می تواند آثار به مراتب مخرب تر و یا همسان با خرابی فیزیکی داشته باشد. می تواند آثار مخربی بر نواحی مجاور و همچنین بر سروو SERVO داشته باشد.

صرف نظر از چگونگی حادث شدن و علت آسیب ، نتایج مختلفی ممکن است حاصل شود:

  • خرابی در نشانه آدرس
  • خرابی در داده ها
  • خرابی در error correcting code
  • خرابی بخش Servo
  • یا ترکیبی از خرابی های بالا

آنچه شایع است این است که در صورت بروز این گونه خرابی ها سیستم عامل شما و یا نرم افزارهای بازیابی اطلاعات ساده و عادی دیگر قادر به  خواندن اطلاعات در این گونه سکتور ها نمی باشند.  اجازه بدهید یک نگاه دقیق بیاندازیم ، که چه اتفاقی می افتد وقتی  اینگونه نرم افزارها و ابزارها سعی می کنند در خواند یک سکتوری که اتفاقات بالا برایش رخ داده است .

خرابی در نشانه آدرس

وقتی نشانه آدرس خراب است هارددیسک نمی تواند به سادگی سکتور درخواستی را پیدا کند.داده ها هنوز هم ممکن است دست نخورده باشند. اما برای هارددیسک هیچ راهی جهت تعین مکان آن بدون داشتن IDمناسب وجود ندارد. توجه کنید که بعضی از هارددیسک های مدرن از سکتور ID و یا نشانه آدرس Address Mark موجود در خود سکتور برای پیدا کردن آن سکتور بهره نمی برند بلکه در واقع این اطلاعات در سروو ماقبل کد گذاری شده اند.

خراب در داده ها

جهت تائید تمامیت( بی عیبی ) داده ها ، یک هارددیسک همیشه جهت تائید و معتبر سازی اطلاعات از الگوریتم بررسی تصحیح و خطا ی موجود در کد ECC ، نوشته شده درفیلد  انتهای سکتور بعد از داده ها استفاده می کند. هنگامیکه داده ها خراب شده اند  هارددیسک سعی خواهد کرد تا آنها را با همان الگوریتم ECC بهبود بخشد.  اگر اصلاح موفقیت آمیز بود ،درایو  سکتور حاوی داده را برمیگرداند و هیچ گزارشی مبنی بر خطا نخواد داد. ضمنا” اگر اصلاح موفقیت آمیز نبود ، هارددیسک هیچ اطلاعات را نخواهد داد مگر یک گزارش از خرابی، حتی اگر داده ها تا حدی دست نخورده باشند. ( PC-3000 در عملیات Map گیری از هارددیسک بسیاری از اطلاعات سکتور ها را پس از تجزیه و تحلیل بصورت اتوماتیک بازسازی می نماید.)

خرابی در فیلد error correcting code  ECC

هرچند کم اتفاق می افتد ، کد ECC نیز همچنین میتواند خراب شود. در این حالت درایو هارددیسک داده های سالم را بخوبی از سکتور می خواند و تمامیت و بی عیبی خود را با کد ECC  می سنجد. این سنجش با توجه به کد ECC بد و خراب با شکست مواجه می شود و در آخر  هارددیسک بدون دادن هیچ داده ای  یک گزارش خطا را می دهد ، زیرا هیچ راهی برای تایید تمامیت داده ها وجود ندارد.

خرابی بخش Servo

در  فقط یک ترک تنها بیش از چندصد “ناحیه سروو ”  وجود دارد. “سکتور سروو Servo” حاوی اطلاعات موقعیت یابی ای می باشد که هد مغناطیسی هارددیسک و درایو را قادر میسازد به پیدا کردن مکان دقیق  و مسیر ترک  و نهایتا” باعث میشود این هد دقیقا” در مسیر ترک باقی بماند و انحرافی از مسیر نداشته باشد . همچنین دارای ID خودشان در Track هستند. نواحی سروو برای مکانی یابی هد مغناطیسی استفاده می شوند تا موقعیت دقیق فعلی آن را مشخص کنند.هنگامیکه یک بخش سروو آسیب دیده است هارددیسک دیگر نمی تواند اطمینان حاصل کند که اطلاعات سکتورهایی که به دنبال آن ها است  همان هایی هستند که به درستی دنبالشان می گشته یا نه و بدون نتیجه تمامی تلاش ها برای خواندن سکتورهای مورد نظر را خاتمه می دهد.

برای سازماندهی ذخیرهٔ اطلاعات، سطح هارد دیسک بقطعاتی تقسیم میشود که به آنها قطاع یا سکتور میگویند. حالا بهر علتی این قطعه‌ها آسیب ببینند، بطوری که امکان استفاده از آنها نباشد در اصطلاح میگویند: هارد دیسک “بدسکتور” گرفته است.براساس گفته‌ها و شنیده‌های دیگران، دلایل زیر میتواند باعث ایجاد آن شود:

دلایل ایجاد بدسکتور :

  1. – ضربات فیزیکی به هارد دیسک
  2. – عملکرد برخی از ویروسها و نرم‌افزارهای معیوب و غیر معتبر.
  3. – تکان های شدید کیس و در نتیجه هارد دیسک
  4. – قطع ناگهانی برق
  5. – Reset کردن سیستم و عدم استفاده از دستور Shutdown
  6. – فرسودگی هارد
  7. – فرمت کردن زیاد هارد دیسک.
  8. و …

اثرات بدسکتور:

  • – کند شدن هارد
  • – کپی نشدن اطلاعات
  • – افزایش صدای هارد
  • – هنگ کردن مکرر سیستم
  • و ..

راه های از بین بردن بدسکتور

  • – استفاده از فرمت Full
  • – استفاده از فرمت سطح پایین (Low Level Format)
  • – استفاده از چک دیسک ویندوز
  • – پارتیشن بندی خاص هارد و کنار گذاشتن بدسکتورها در قسمت پارتیشن بندی نشده
  • و …

تذکر : دقت داشته باشید که در روش های بالا هارد شما فرمت میشود و شاید در مواردی اطلاعات شما دیگر بازیابی نشوند .

اگر بر روی هارد خود اطلاعات مهمی دارید که نمیخواهید آنها را از دست بدهید ، هارد را به یکی از مراکز تخصصی هارد که تجهیزات کامل تعمیر و بازیابی اطلاعات هارد داردند ارسال کنید.

خانه سخت افزار تنها نماینده رسمی دستگاه PC3000(ابزار برتر تعمیر و بازیابی اطلاعات هارد) از کشور روسیه و سازنده و واردکننده لوازم جراحی هارددیسک در ایران و خاورمیانه.

۵/۵ - (۱ امتیاز)

دیدگاهتان را بنویسید